Bu haberde ele alınan konular hakkında hızlı bir genel bakış.
Ticaret Bakanlığı, sofralık yumurta ihracatına uygulanacak fon kesintisi ile ilgili yaptığı açıklamada, Ramazan ayı dikkate alınarak iç piyasada arz yönlü sıkıntı yaşanmaması ve fiyat artışının önlenmesi amacıyla yumurta ihracatında kilo başına 50 cent fon kesintisi uygulamaya konulduğu ifade ediliyor.
Türkiye, Amerika Birleşik Devletleri’ne yumurta ihracatına başlarken, Cumhurbaşkanı Kararı ile yumurta ihracatına kilo başına 50 cent fon getirildi. Fon, 26 Şubat’ta yürürlüğe girecek.
Resmi Gazete’de yayınlanan Cumhurbaşkanı Kararı’na göre yumurta ihracatında kilo başına 50 cent karşılığı Türk Lirası, Destekleme Fiyat İstikrar Fonu(DFİF) kesintisi uygulanacak.
Ticaret Bakanlığı’ndan fon açıklaması
Ticaret Bakanlığı, sofralık yumurta ihracatına uygulanacak fon kesintisi ile ilgili basın açıklaması yaptı. Basın açıklamasında uluslararası piyasalarda yaşanan aşırı fiyat dalgalanmalarının yurt içi fiyatlara da yansıyarak tüketici refahını olumsuz yönde etkileyebileceği, Ramazan ayı dikkate alınarak iç piyasada arz yönlü sıkıntı yaşanmaması ve fiyat artışının önlenmesi amacıyla yumurta ihracatında kilo başına 50 cent fon kesintisi uygulamaya konulduğu ifade ediliyor.
Bakanlığın açıklamasında özetle şu bilgilere yer verildi: “Bilindiği üzere, Ticaret Bakanlığı olarak önceliğimiz; Tarım ve Orman Bakanlığımız başta olmak üzere ilgili resmi kuruluşlar ve sektörel kuruluşlar ile koordinasyon halinde dünyada ortaya çıkan yeni eğilimler de dikkate alınarak, yurt içi üretim ve tüketim dengesinin korunması, yurt içi tüketimin vatandaşlarımız için makul fiyatlarla karşılanması, gıda arz güvenliğinin önündeki tehditlerin bertaraf edilerek ülkemizde sürdürülebilir gıda arzının ve tüketiminin sağlanmasıdır.”
Kuş gribi, yumurta talebini ve fiyatı artırıyor
Et ve süt ürünlerine göre daha makul fiyatlı bir protein kaynağı olan yumurtanın tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de temel besin kaynaklarından biri olduğu hatırlatılan açıklamada: “Yumurta arzı, çeşitli ekonomik, çevresel ve biyolojik faktörlere bağlı olarak değişkenlik göstermekte olup, özellikle kuş gribi (Avian Influenza) salgını, yumurta üretiminde ciddi kayıplara yol açmaktadır. Ülkemizde özellikle 2024 yılının son çeyreğinde görülmeye başlayan bölgesel kuş gribi salgını nedeniyle azalan üretim ve ülkemiz menşeli yumurtaya yönelik talep artışı, yurt içi fiyatları yukarı yönlü etkilemiştir.” denildi.
Artan talep ve fiyat artışı fon ile önlenecek
Ticaret Bakanlığı açıklamasında, bazı ürünlerin ihracı sırasında, bu ürünlerin kilosundan veya kıymetinden alınacak bedellere ilişkin prim kesintilerinin Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu Hakkında Karar (DFIF) kapsamında belirlendiği hatırlatılarak sofralık yumurtaya fon konulmasının gerekçesi şöyle ifade edildi: “Bu bağlamda, uluslararası piyasalarda yaşanan aşırı fiyat dalgalanmaları, yurt içi fiyatlara da yansıyarak tüketici refahını olumsuz yönde etkilemekte olup, Tarım ve Orman Bakanlığının sofralık yumurta ihracatına yönelik değerlendirmeleri, dış talebin artarak devam edeceği ve yaklaşan Ramazan ayı dikkate alındığında, iç piyasada tüketici refahı ve fiyatları bakımından arz yönlü sıkıntılara mahal verilmemesini teminen, sofralık yumurta ihracatında DFİF kapsamında kilogram başına 50 Cent kesinti uygulanması hususunu düzenleyen “Destekleme ve Fiyat istikrar Fonu Hakkında Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair 9526 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı 25/02/2025 tarihli, 32824 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.”
Spekülasyonlara karşı önlem alınacak
Açıklamada; “Önümüzdeki dönemde de Ticaret Bakanlığımızca başta Tarım ve Orman Bakanlığı olmak üzere, ilgili devlet kuruluşları ve ilgili özel sektör kuruluşları ile güçlü bir işbirliği yapılarak, gıda arzının ve güvenliğinin korunması, halkımızın gıdaya makul fiyatlarla ulaşımının kolaylaştırılması ve gıda piyasalarında oluşabilecek spekülasyonların önlenmesine yönelik olarak görev ve yetki alanımızda bulunan bütün politika ve denetim araçlarına kararlılıkla başvurulacaktır.” bilgisine yer verildi.
Yumurta ihracatına fon, fiyat artışını durdurabilir mi?
Türkiye İstatistik Kurumu’na göre Aralık 2024’te fiyatı en çok artan ürün yüzde 12,17
İle yumurta oldu. Ocak 2025’te ise yumurtadaki aylık fiyat artışı yüzde 4,52 artarken yıllık yüzde 38,61 artış gösterdi. Bakanlığın açıklamasında da yer verildiği üzere yumurta fiyatlarında dalgalanma yaşanıyor. Genellikle de artan fiyat trendi var. Bunun en önemli nedeni bölgesel olarak yaşanan kuş gribi ve dışarıdan gelen yumurta talebidir.
Amerika Birleşik Devletleri’nin talebi üzerine Temmuz ayına kadar Türkiye’den 15 bin ton yumurta ihracatı yapılması planlanıyor. Yumurta Üreticileri Merkez Birliği(YUM-BİR)’nin açıklamasına göre 4 firma Amerika’ya ihracat izni aldı. Amerika’ya ihracatla birlikte “iç piyasada fiyat artar mı?” sorusu da gündeme geldi. Ticaret Bakanlığı içerde fiyatın artacağını düşünerek kiloda 50 cent fon getirildiğini söylüyor.
Yumurta Üreticileri Merkez Birliği, Türkiye’de hem iç piyasaya hem ihracata yetecek kadar yumurta üretimi olduğunu söylese de Bakanlık buna itibar etmemiş olacak ki fon uygulaması başlatıldı. Ancak ihracat kısıtlaması, ihracat yasağı, fon ve benzeri önlemler kısa vadede içerde fiyat artışını durdursa bile ihracat pazarlarının kaybedilmesine neden oluyor. Orta ve uzun vadede üretimi de olumsuz etkileyebilir. Tüketici elbette korunmalı. Ancak üreticinin de desteklenmesi ve üretimin sürdürülmesi gerekir. Birçok üründe ihracat, üreticinin sigortasıdır.
Bu haber ile ilgili yapılan yorumlar
